اشاره:
امروزه توسعه و توسعه یافتگی به عنوان یکی از مهم ترین دغدغه های جهانی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. شتاب روز افزون جوامع مختلف در حرکت به سمت توسعه یافتگی ضرورت پرداختن به این مسئله را پیش حائز اهمیت کرده است.
بررسی تاریخی مدل های توسعه این نتیجه قطعی را به بار می آورد که هر مجموعه تمدنی باید مدل های مناسب توسعه یافتگی اش را از باز خوانی دوباره منابع نهفته در سنت های فرهنگی خاص خود استخراج کند. بر این اساس توجه به چگونگی کارکرد های نهاد های متولی امر فرهنگی در زمینه مسائل مربوط به فرهنگ، اهمیت های فوق العاده ای پیدا می کند.
ادامه مطلب ...نکته: نگارش این مقاله تا حد زیادی مدیون کتابی از محمدضیمران بوده است.
درآمد:
بررسی زمینه های اصلی شکل گیری پست مدرنیسم به عنوان آخرین وضعیت فکری ،عموماً در جهان غربی، یکی از بغرنج ترین مسائل پیش رو است. چنان چه از بررسی های انجام شده بر می آید هر تحقیقی در این زمینه از یک طرف روشن کننده موضوع مورد بررسی است و از طرف دیگر محقق را در دست یابی به هدف مورد نظر ناکام می گذارد.
دشواری این مسئله از آن جایی ناشی می شود که تحقیق مورد نظر ضرورتاً مطالعه ای در چیستی مدرنیته و بررسی ویژگی های اساسی آن خواهد بود. این پژوهش باید امکان ارائه تصویری جامع از چیستی تجدد ارائه دهد تا امکان بررسی وضعیت پس از آن را داشته باشد. از آن جایی که دست یافتن به چنین تصویری در یک تحقیق مختصر ممکن نخواهد بود سعی کرده ایم تا تنها از مجرای بررسی مفاهیم اساسی نهفته در انتقادات فردریش ویلهلم نیچه (F.W.Nietzsche) (۱۸۴۴-۱۹۰۰ میلادی)، فیلسوف آلمانی به عقل مدرن زمینه های پیدایی پست مدرنیسم را مورد بررسی و کنکاش قرار دهیم.
ادامه مطلب ...درآمد
تامل در باب نسبتی که میان رسانه و فرهنگ وجود دارد یکی از مهم ترین مسائلی است که مورد توجه محققان و پژوهشگران امر فرهنگ قر ار گرفته است. از جمله مواردی که این مطالعات را به طور گسترده ای به خود اختصاص داده است چگونگی میزان تاثیر گذاری عملکرد رسانه ها در کل دهی به الگو های فرهنگی، هنجار ها و ارزش های اجتماعی است. چنین به نظر می رسد که انسان به عنوان یک موجود عموماً اجتماعی« نحوه زندگی اجتماعی و موجودیت [عینی اش] در زیست – جهان مبتنی بر جهان پدیداری طبیعی وی.. متشکل از دو جزء اصلی رسانه و فرهنگ و ارتباط متقابل ایندو است.بعبارت دیگر رسانه و فرهنگ دو جزء تفکیک ناپذیر زندگی اجتماعی انسان هستند.»
آن چه قصد داریم در این نوشتار به آن بپردازیم دانشگاه، اهمیت و کارویژه های آن در ایران امروز با توجه خاص به کارکرد های اساسی آن در فرآیند توسعه به عنوان مهم ترین ضرورت جامعه ایرانی است. بدیهی است که توجه به مقوله توسعه بر اساس چشم انداز کلان تر تحقق تمدن نوین اسلامی خواهد بود.بر همین اساس بحث ما در این گفتار واکاوی کارکرد های بنیادین دانشگاه در مسیر تحقق آرمان تمدن نوین اسلامی قرار خواهد گرفت.
ادامه مطلب ...اشاره:
زندگی در جهان جدید برای مجموعه های تمدنی گوناگون، با مفهوم توسعه و توسعه یافتگی پیوند های اساسی دارد. به بیان دیگر ادامه حیات برای یک تمدن در دنیای جدید به چگونگی ارتباطی که با مفاهیم و فضای های تازه بدست امده توسط بشر پیوندی نا گسستنی دارد. از طرف دیگر توسعه را امری چند وجهی دانسته اند که به طور کلی می توان صورت های گوناگون آن را ذیل دو عنوان اصلی توسعه جهان نمادین و توسعه جهان مبتنی بر تکنولو‍ژی طبقه بندی کرد.
ادامه مطلب ...شاید یکی از بغرنج ترین کار هایی که در حوزه های مربوط به اندیشه های سیاسی می توان انجام داد، تعریف معنای کاملی از مفاهیم و اصطلاحت باشد. چرا که هر بار یک دستگاه نظری درباره شکل های نهایی حکومت داری توسط یک دانشمند علوم سیاسی تبیین شده است در دو حوزه تعیین های متفاوتی را تجربه کرده است. به بیان بهتر، هر گونه تلاش برای تبیین نحوه های مختلف کنش سیاسی ، حداقل در دو حوزه با خوانش هایی متفاوت مواجه است.
ادامه مطلب ...بررسی نقش فرهنگستان ها در ایران
اشاره
حرکت در مسیر توسعه و توسعه یافتگی از مهم ترین احتجاجات جوامع در دنیای جدید است. این توسعه چونان که در مدل های تاریخی اش قابل بررسی است حرکتی همه جانبه است. حرکتی که در طول سال های بسیار طولانی و در بستر دانش های فرهنگی و دانش های طبیعی اتفاق افتاده است.
از این رهگذر آن چه امروز جوامع مختلف جهان را به جهان های توسعه یافته و در حال توسعه تقسم کرده است نمودهای فرهنگی و صنعتی گوناگونی است که در مقایسه های تطبیقی میان نمایندگان این دو دسته از جوامع قابل رویت و مشاهده اند.
ادامه مطلب ...ساعت های زیادی را می توان درباره چیستی وچگونگی هنر و چرایی اهمیت های نهفته در پرداختن به مقوله هنر حرف زد.و کاغذ های زیادی را می توان برای نوشتن در این باره سیاه نمود. همین طور می توان کتابچه بزرگی از چیستی و چگونگی نمونه های مطلوب هنر نوشت. می توان اسامی انسان های زیادی را پشت سر هم و به عنوان نمونه های مطلوب و نا مطلوب هنر یا زندگی هنری آورد. روز های زیادی را هم می توان در جلسات و کنفرانس های مطبوعاتی، علمی و خبری متعددی دور هم گرد آمد و درباره اهمیت فعالیت هنری سخن رانی کرد. می توان بخش نامه های زیادی برای هدایت مسائل مربوط به هنر صادر کرد و هر روز از این دست کار ها هستند که می توان انجامشان داد. نکته ای که در این نوشتار دنبال می شود، حقی است که هنرمندان یک جامعه بر مخاطبان خود دارند. انسان های شیدایی که در پرتو شعور هنری خاص خودشان، نقد الگو های فرهنگی، باز خوانی آن ها، تولید و گسترش الگو های جدید فرهنگی در یک جامعه را بر عهده دارند.
ادامه مطلب ...مقدمه
درباره طرح پرداخت مستقیم یارانه ها می توان گفت بخشی از این طرح مبتنی است بر پرداخت مرحله به مرحله یارانه های نقدی، ظاهراً عزم دولت برای این اقدام به بحث هدف مند کردن یارانه ها بر می گردد که هر از چند گاهی طرح آن دست مایه شعار های تبلیغاتی و ژست های سیاسی می شود اما به نتیجه منطقی نمی رسد. طرح هدفمند کردن یارانه ها یک الزام قانونی است که هم در سیاست های کلی نظام و هم در قانون کلی برنامه توسعه چهارم آمده است. بر اساس ان چه تا کنون از سوی دولت اعلام شده است در اولین مرحله از اجرای این طرح، یارانه حامل های انرژی از جمله بنزین به صورت نقدی در حساب همه افراد واریز خواهد شد و به تدریج افراد پر در آمد از مشمولین دریافت یارانه انرژی حذف می شوند. در مراحل بعدی یارانه کالا های اساسی از قبیل گندم و نان مشمول طرح یارانه نقدی می شود. یارانه نقدی به حساب هر فرد که بر اساس کد ملی هر فرد مثلا در بانک ملی افتتاح شده واریز می شود.این طرح دارای سابقه مطالعات در دولت های سازندگی و اصلاحات بود ولی مسئولان زی ربط به دلیل برخی آثار اولیه اجرای آن را به تعویق انداخته اند.
به عقیده بسیاری از کارشناسان اقتصادی کاهش هزینه های دولت و استفاده از درآمدها در جهت توسعه و آبادانی کشور مهمترین مزیت و تشدید فاصله طبقاتی مهمترین اثر منفی این طرح به شمار می رود..
دولت‌های مدرن مجموعه‌ای از ساختار‌های طراحی شده توسط نخبگان سیاسی هستند که سعی می‌کنند مشروعیت سیاسی گروه حاکم نخبگان را بر اساس دسته‌ای از ارزش‌های درونی شده تاریخی- اجتماعی توضیح و برای شهروندان تحت تابعیت خود تبیین نمایند. در واقع در دنیای جدید پیدایش، تثبیت و کارآمد نام‌های سیاسی مستقیمی با میزان توان‌مندی نخبگان سیاسی حاکم بر دستگاه دولت در تعریف و ایجاد ارتباط مستمر ذهنی میان شهروندان و ایده‌هایی که بن‌مایه‌های شکل‌گیری مشروعیت سیاسی نظام هستند دارد به طوری که کیفیت رابطه تعریف شده میان یک دولت و شهروندان تحت تابعیتش در دراز مدت و مخصوصاً در جریان بحران‌های عینی سیاسی و اجتماعی همواره به عنوان عامل تعادل بخش زندگی سیاسی عمل کرده است.
ادامه مطلب ...دولت محمود احمدی نژاد برای تحقق شعار های انتخاباتی اش با اتخاذ استراتژی گفتگوی مستقیم با شهروندان ایرانی در واقع سعی کرده است تا از ابتدای تصدی در قوه مجریه همواره به طور مستقیم و نه از مجرای های رسمی با کسانی که به او رای داده اند ایده هایش را در میان گذارد. در پس این استرتژی هر چیز که باشد به هر حال کابینه احمدی نژاد امیدوار است تا احتمال ارائه غلط و یا انحراف ایده هایش را به صفر رسانیده اعتماد از دست رفته میان مردم و حکومت را که پس از دوران اصلاحات پدید آمده بود را به حداکثر میزان ممکن برساند.
دولت نهم برای تحقق اهدافش سه تاکتیک اساسی را در نظر گرفته است: اعطای سهام عدالت به اقشار محروم، تاسیس صندوق های مهر رضا و آوردن درآمد های نفتی برسر سفره مردم.
به این توضیحات باید ابتکار دولت نهم در اقدام به سفر های استانی و تشکیل جلسات هیئت دولت به فراخور هر سفر در استان های کشور را نیز اضافه کنیم تا تصویر مشخصی از عملکرد کابینه نهم در دوران تصدی اش بدست آوریم.
مقدمه:
مشارکت در حیات سیاسی انسان اشاره به آن ایده ای دارد که به طور مستقیم با چگونگی سازماندهی یک جامعه در ارتباط است.به طوری که منطق آن مبتنی بر واکنش در برابر تمرکزگرایی،دیوانسالاری،انعطاف ناپذیری و در دسترس نبودن دولت است.
همچنین باید این مسئله را در نظر گرفت که تئوری های متاءخر توسعه گرایش بیشتری به تاءکید بر نقش مردم در فرآیند توسعه داشته اند.این مسئله مخصوصا در تئوری های مبتنی بر توسعه درون زا،مردم را به عنوان عناصری فعال و خلاق در روند توسعه در نظر می گیرند که از یک طرف سرمایه های انسانی و اجتماعی فرآیند های توسعه را تاءمین می کنند و از طرف دیگر با سرمایه گذاری اقتصادی داوطلبانه در فرآیند های منتهی به توسعه یافتگی مسیر توسعه را هموار می سازند.
مقدمه:
معمولا پذیرفته می شود که فرد گرایی یکی از ویژگی های مشخص جهان مدرن است(پیتر کیوستو،1948). در واقع در جریان گذار انسان از جهان سنت به جهان جدید، رهایی از اجبار جهان سنت انسان را به یک جور آگاهی از وجود تمایز یافته خود رسانید. سپس کنش او را بر اساس این آگاهی به عنوان یک فرد مستقل از جامعه و براساس تصوری که از خود و دیگری و هم چنین فضای کنش- اجتماع- دارد شکل و قوام خاصی داد.
پذیرفته شدن این ایده همواره ذهن پژوهش گر مسائل اجتماعی را با مجموعه از پرسش های تازه ای درباره چونگی ارتباط فرد تمایز یافته انسانی با جامعه مواجه کرده است. آن چهع در این بخش به آن خواهیم پرداخت چگونگی کیفیات این رابطه و بررسی مسائل مربوط به فردیت و جامعه در ایران خواهد بود.
تجربه جدی چپ در ایران در قالب سازمانهای سیاسی آشکار و دارای حمایت عمومی بالا عملاً در این دوره است که آغاز می‌شود و نقشی فوق‌العاده را در طول 12 سال ایفا می‌کنند.
زایش و باز آفرینی سازمانهای سیاسی مبتنی بر ایدئولوژیهای چپ گرایانه مبتنی بر درک خاصی از مارکسیسم تحت حمایت و به تشویق اتحاد جماهیر شوروی آغاز شد و حزب توده در مقام مهمترین حامی شوروی در ایران به زندگی سیاسی ایرانیان پا گذارد.
سازمانی که در سالهای انتهایی دهه 1320 و ابتدایی دهه 1330 به آن چنان قدرت و نفوذی دست پیدا کرد که تقاضای لغو سلطنت و برقراری جمهوری دموکراتیک خلق را از سوی توده مردم اعلام و تحقق نهایی آن را به طور سازمان یافته پیگیری کند. طبیعی است که با توجه به اهمیت و سازمان گسترده حزب توده در دوره زمانی مورد بررسی ما، بخش عمده‌ای از مسایل حول این سازمان بزرگ خواهد بود. تلاش ما بر این است که در بخشهایی به جریانات فرعی مارکسیستی در این دوره نیز اشاره‌ای داشته باشیم.
سال 1383 برای مجموعه اصلاح طلبان ایرانی سال نا میمونی بود. چرا که بر اساس پیش بینی ها، خروج مرحله به مرحله ایشان از قوه های مقننه و مجریه به مراحل پایانی خود می رسید. پیروزی اصول گرایان در انتخابات دوره دوم شورای شهر و بعد از آن از دست دادن اکثریت کرسی های نمایندگی در مجلس هفتم ایشان را آماده می کرد تا به به آهستگی از دفاتر خود در ادارات و وزارت خانه ها به دفاتر حزبی خود باز گردد تا شاید با تجدید سازمان خود به طراحی استراتژی های نوینی برای بازگشت به قدرت پرداخته اینبار با جذابیت های فراتر از آن چه در طول هشت سال تصدی در قوای مقننه و مجریه ارائه کردند و در اجرایش ناکام ماندند به صحنه سیاست ورزی در جامعه ایرانی باز گردند.
ادامه مطلب ...تجربه بیست و هشت ساله حکومت داری در نظام جمهوری اسلامی ایران زایش یک نوع جدید از مردم سالاری را در بطن تاریخ سیاسی ایرانیان به همراه داشته است که به نظر می رسد به هر ترتیب متناسب با خواست تاریخی- فرهنگی شهروندان ایرانی می باشد.
یکی از مهم ترین شاخصه های جمهوری اسلامی به عنوان محصول انقلاب فرهنگی - سیاسی سال پنجاه و هفت ایرانیان به وجود آمدن امکان جابجایی روش مند نخبگان سیاسی و تولید نیروهای اصلاح طلب در چارچوب های گفتمان سیاسی نظام، متناسب با ضرورت های زمانی و واقعیت های اجتماعی جامعه ایرانی، بوده است. اهمیت این مسئله وقتی روشن می شود که در بررسی تاریخ سیاسی بیست و هشت سال گذشته پیدایش ایده های نوین سیاسی در فکر و روش های حکومت داری ایرانی را برآمده از خواست بدنه اجتماعی نظام و به عنوان پاسخ نخبگان سیاسی حاضر در درون گفتمان نظام اسلامی به نیاز های ذهنی و خواست های عینی شهروندان ایرانی بدانیم.به این اعتبار جریان شناسی نیروهای فعال سیاسی که قائل به فعالیت در چارچوب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران هستند برای کنش گران عرصه عمومی به نظر حیاتی می آید.
چیزی که این نوشتار قصد پرداختن به آن را دارد در واقع چگونگی تقسیم بندی صورت گرفته در میان آن بخش از نیرو های انقلاب اسلامی است که در واقع می شود آن ها را در ادبیات علمی، محافظه کاران ایرانی نامید؛ گروهی که به حرکت در چارچوب آرمان های آغازین انقلاب اسلامی هستند.
مقدمه:
جامعه ایرانی به عنوان یک جامعه در حال گذار، شرایط ویژه ای را تجربه می کند. شرایطی که در حالتی بینا بین از پایداری و نا پایداری قرار دارد. شاید مهم ترین مسئله ای که در تحلیل پدیده های اجتماعی در چنین جامعه ای باید در نظر گرفت این واقعیت است که ایران به عنوان یک جامعه در حال گذار که به واسطه ضرورت های تاریخی درگیر روابط مدرن با پیرامون خود است با مجموعه ای از بحران های دوره گذار و مسائل مربوط به جوامع مدرن به طور هم زمان دست به گریبان است. مسائلی که غفلت از هر کدام این جامعه را تا حد زیادی در معرض آسیب های ناشی از آنومی اجتماعی قرار می دهد.
شاید یکی از مسائل مهمی که درباره گرفتاری های اجتماعی در ایران امروز به چشم می آید میزان انزوای اجتماعی و گسستگی حاصل از آن است که به لحاظ ذهنی در انسان ایرانی احساس بی پناهی مضاعف و عدم امنیت و اعتماد و از این طریق ایجاد احساس محرومیت و عدم رضایتمندی از زندگی را تولید می نماید.
مقدمه
جامعه ایرانی به عنوان یک جامعه در حال توسعه که در شرایط گذار از جهان سنت به جهان جدید قرار گرفته است با مجموعه ای از دشواری های سیاسی و اجتماعی در گیر است. دشواری هایی که در واقع محصول تغییر الگوهای ذهنی و رفتاری اعضای جامعه در محیط تازه هستند. به طوری که تغییرات به وجود آمده در الگو های تفکر ایرانیان- در این جا منظور ما نسل های جوان تر جامعه ایرانی است- در باره مسائل مربوط به زندگی انسانی شرایط ویژه ای را پدید آورده است. شرایطی که هر روز بیش از گذشته ضرورت نظریه پردازی در حوزه اندیشه و سیاست گذاری در عرصه عمومی برای پاسخ گویی به مسائل جدید را برای پژوهشگر علوم اجتماعی مشخص می نماید.
هیچ توهینی بیش از این وجدان و شعور مرا نمی‌آزاردکه گفته شود «انقلاب سوسیالیستی» رویدادی «انسانی» بودو «مسیر تاریخ را دگرگون کرد.»
میلوان جیلاس
«سه دیدگاه درباره اصلاحات در شوروی، چین و یوگسلاوی»
ایدئولوژیهای سیاسی بعنوان محصول انتزاع ذهن انسانهای خلاقی هستند که در ارتباط با پیچیدگی‌های تاریخی- اجتماعی و در پاسخ به سئوالات پیش‌روی مجموعه‌های تمدن بشری تنظیم می‌‌شوند. هرگاه یک دستگاه اندیشه در حوزه‌های علوم سیاسی بعنوان رهیافت‌های عملی نخبگان سیاسی و در مقام استراتژی کسب قدرت به خدمت گرفته شود، در واقع از راه آزمودن امر ذهنی در مناسبات اجتماعی و تحت فشار الزامات زمانی و مکانی محیط آزمایش زمینه‌های «نفی» خود را فراهم می‌آورد.
از این منظر می‌شود مارکسیسم در قرن بیستم را شامل گسترده‌ترین میزان حضور و تأثیرگذاری و به تبع فرضیه‌ی فوق شایسته‌ی بیشترین «نفی» و تجدید نظر طلبی دانست. مسئله‌ای که این نوشتار قصد پرداخت به آن را دارد مؤلفه‌های اساسی تعیین چینی اندیشه‌های مارکس و انگلس است. برای تسهیل در امر نگارش، دوران حیات مارکسیسم چینی را به دوره‌های قبل و بعد از مائو تقسیم نموده و در این چارچوب نوشته خود را ادامه می‌دهیم.
یک جور نگاه متفاوت به مسئله ی سیاست ٬پدیده ی دولت و البته افسانه ی مذهب که آن ها را می شود در انگاره هایی که کاملا آزاد اند از بردگی ی دنیای سرمایه داری ی بالنده تجربه کرد . رها از انسداد خانواده اند و بی ریا اند خالی از تخدیر مذهبی.
انگاره هایی که در آن ها رهایی بشر بعنوان هدف نهایی اندیشه و عمل متصور است. رهایی از قوانین مدنی و قرارداد های الزام آور دنیای جدید.